Het is misschien niet iets waar je graag over nadenkt, maar als je overlijdt laat je een behoorlijke digitale erfenis na. Deze bestaat ten eerste uit hardware met digitale bestanden, zoals jouw mobiele telefoon, computer en laptop. En ten tweede uit accounts en bestanden in de 'cloud'. Denk maar aan je social media accounts, de bank- en crypto-tegoeden die je op platforms hebt staan, streamingdiensten die je gebruikt en aan de foto-albums die je bijvoorbeeld in Dropbox of op Google Drive bewaart. De vraag is: wat gebeurt hiermee na jouw dood?
Hoe is het tot nog toe wettelijk geregeld?
Hardware, zoals een computer, mobiel of tablet, kan officieel deel uitmaken van een erfenis. Als jouw nabestaanden deze fysieke bezittingen van je erven, mogen ze hierop gewoon inloggen en kijken (vooropgesteld dat ze de toegangscodes of wachtwoorden weten).
Digitale accounts kunnen echter vooralsnog wettelijk nog niet geërfd worden. Jouw nabestaanden mogen hierop dus niet zomaar inloggen, laat staan daarin wijzigingen aanbrengen. Als je niets regelt en plotseling overlijdt, blijven jouw social media accounts als Facebook, Pinterest, Tiktok, Instagram of LinkedIn dus gewoon in de lucht. Jouw foto's blijven dan gewoon in de cloud bewaard. En jouw playlists gewoon op Spotify.
Wie weet vind je dit een fijne gedachte, omdat je zo als het ware nog een beetje voortleeft. En jouw geliefden af en toe kunnen terugblikken op jouw leven.
Maar misschien wil je dit juist niet. Bijvoorbeeld omdat je aan jouw privacy hecht. Of omdat je wil voorkomen dat jouw nabestaanden op onverwachte momenten online met jouw profiel of account worden geconfronteerd.
In beide gevallen is het zinvol om te regelen hoe jouw nabestaanden jouw digitale erfenis moeten omgaan. Maar hoe doe je dat? We geven je hiervoor 5 tips.
1. Beslis hoe je digitaal wil voortleven
Ga er eens rustig voor zitten en beslis wat er na jouw overlijden met jouw digitale erfenis moet gebeuren:
- Wie wil je jouw computer, laptop, mobiele telefoon en tablet laten erven?
- Wie mogen er na jouw dood bijvoorbeeld jouw SMS-berichten, Whatsapp-berichten, mails en andere digitale documentatie zoals Excel-files, Word-documenten en PDF's openen, lezen en bewaren? En hoe lang?
- Wie geef je toegang tot jouw social media accounts? En wat moet er met deze accounts gebeuren: wil je ze laten voortbestaan, afsluiten en verwijderen of omvormen tot een gedenkpagina?
- Wie krijgt er toegang tot al jouw ándere accounts, zoals de accounts die je hebt bij de Belastingdienst, je energieleverancier, ziektekostenverzekeraar of hypotheekverstrekker?
- Wie mag al jouw digitale foto's inzien en beheren?
- Wie mag jouw playlists en Youtube video's bekijken, beluisteren en beheren?
Leg jouw wensen vast op een wensenlijst of in een zogenaamd digitaal testament en laat jouw toekomstige nabestaanden weten waar ze deze kunnen vinden,.
2. Maak een overzicht van je accounts
Kies je ervoor om na overlijden jouw digitale bezit voor anderen te ontsluiten, maak dan een lijst met de inlogcodes en wachtwoorden van alle belangrijke accounts. Een opsomming van mogelijke accounts vind je in onze handige checklist 'Digitale nalatenschap regelen'.
Is het een papieren lijst, berg deze dan heel goed op. Vertel je partner, vriend(in), familie of executeur testamentair vervolgens waar deze lijst ligt, zodat ze na jouw overlijden geen spoorzoeker worden.
Betreft het een digitale lijst, dan kan je dit bestand (eventueel samen met andere belangrijke digitale documenten) versleuteld in een zogenaamde 'digitale kluis' bewaren. Deze bevindt zich op een beveiligde server, waar alleen jij toegang toe hebt via een digitale sleutel. Deel deze sleutel met degene aan wie je jouw digitale erfenis toevertrouwt, bijvoorbeeld je partner of online executeur (zie onder).
Overigens kan je natuurlijk ook een wachtwoordmanager of passwordmanager gebruiken om al jouw gebruikersnamen en wachtwoorden op te slaan. Bekende wachtwoordmanagers zijn KeePass, Enpass, NordPass en RoboForm. Voordeel hiervan is dat je
- maar één gebruikersnaam en wachtwoord hoeft over te dragen om jouw nabestaande(n) toegang te geven tot jouw accounts.
- jouw papieren of digitale lijst met gebruikersnamen en wachtwoorden niet steeds hoeft te actualiseren.
Deze twee voordelen van een wachtwoordmanager vormen samen natuurlijk ook het grootste nadeel. Want wie deze ene gebruikersnaam en wachtwoord in handen krijgt, kan jouw hele digitale leven en identiteit stelen. Spring dus super zorgvuldig met deze gegevens om.
3. Benoem een online of digitaal executeur
Wil je jouw privacy gedurende jouw leven zo goed mogelijk beschermen en zeker zijn dat jouw nabestaanden zich uitsluitend ná jouw overlijden toegang kunnen verschaffen?
Benoem dan via de notaris zowel een gewone executeur testamentair als een speciale 'online executeur' of 'digitaal executeur'. Deze online executeur kan pas na jouw overlijden genoemde digitale kluis met de digitale sleutel openen en jouw digitale erfenis conform jouw wensenlijst of digitale testament afhandelen.
Bij sommige hardware en op enkele online platforms kan je trouwens tegenwoordig zelf al instellen wat er na jouw dood moet gebeuren. Zo kan je op een iPhone een zogenaamd 'erfeniscontact' invoeren, met wie je een unieke digitale sleutel deelt. Wanneer jouw erfeniscontact na jouw overlijden deze sleutel samen met jouw overlijdensakte overlegt, krijgt hij of zij toegang tot je iPhone. En Facebook voorziet momenteel bijvoorbeeld in de mogelijkheid om een contactpersoon aan te wijzen, die na jouw dood het beheer van je profiel mag overnemen.
4. Regel toegang tot je mobiele telefoon
Het draait bij jouw digitale erfenis dus niet alleen om online accounts en data, maar ook om hardware. Toegang tot deze hardware en dan vooral jouw mobiele telefoon is dubbel belangrijk:
- er staan misschien digitale bestanden op, die je nabestaanden misschien nodig hebben of willen bewaren zoals foto's, Pdf's en Word bestanden.
- deze hardware (en dan vooral je mobiele telefoon) is vaak onmisbaar om toegang te krijgen tot allerlei digitale diensten en producten.
Veel platforms werken vandaag de dag namelijk met tweefactor authenticatie. Hierbij moet je om in te loggen bijvoorbeeld niet alleen een gebruikersnaam en wachtwoord intypen, maar ook een code invullen die je op je mobiele telefoon ontvangt. Pas dan kan jouw nabestaande bij belangrijke data en deze zonodig downloaden, eventuele uitstaande tegoeden opeisen en een account opheffen.
Zorg er daarom voor dat jouw (online) executeur of nabestaanden niet alleen weten waar ze jouw wensenlijst en wachtwoordenlijst kunnen vinden. Maar ook dat ze weten hoe ze jouw mobiele telefoon kunnen ontgrendelen.
5. Blijf jezelf goed informeren
Digitale data als jouw gebruikersnamen, mailadressen, wachtwoorden en pincodes zijn erg privacygevoelig. Het is zaak hier heel zorgvuldig om te springen en alleen mensen in vertrouwen te nemen, waarvan je 100% op aan kan. Gelukkig worden er steeds meer diensten en producten ontwikkeld, die jouw online leven makkelijker en veiliger maken. Voor nu, in de toekomst en na je overlijden.
Hou daarom nieuwe ontwikkelingen op het gebied van digitale erfenissen in de gaten. Ook De HuishoudCoach zal updates op dit vlak volgen en dit blog aanvullen als er interessant nieuws te melden is!
Zelf jouw digitale nalatenschap regelen?
Bekijk en download de handige checklist 'Digitale nalatenschap regelen', die De HuishoudCoach voor je heeft gemaakt en waarmee je direct aan de slag kan.
Nooit meer onze handige tips mislopen?
Abonneer je gratis op De HuishoudCoach Nieuwsbrief en we sturen je 10 x per jaar een mail met onze nieuwste blogs over opruimen, organiseren en plannen en met de leukste tips van onze 20.000+ abonnees!
