De 4 O's van het Opruimen

Opruimen is volgens de Dikke Van Dale ‘uit de weg ruimen, wegdoen, verwijderen, uitverkopen’ en ‘in orde brengen, netjes maken’. Uit de weg ruimen, wegdoen, in orde brengen?

Jaaaa, dat klinkt goed! Ook jij zet waarschijnlijk regelmatig vol goede moed jouw tanden in een overvolle kast. Je haalt de kast helemaal leeg en probeert koelbloedig te beslissen wat weg kan en wat bewaard moet blijven. Vervolgens zet je de spullen, die jouw opruimwoede hebben overleefd, zo netjes mogelijk terug in de kast.

Easy peasy! Of niet soms? Oké, toegegeven… het aanpakken van de kast kostte veel meer tijd dan je van tevoren had ingeschat en dus lag je pas na twaalven uitgeput in bed. Over sommige spullen kon je maar geen beslissing nemen en daarom heb je die maar even op de wasmachine in de bijkeuken gelegd. Een week na de opruimactie blijkt dat je de spullen, die je een plekje op de bovenste plank van de kast had toebedacht, eigenlijk beter naar de zolder had kunnen verbannen. Na twee maanden leidt het stapeltje ‘onbesliste spullen’ op de wasmachine nog steeds een zwervend bestaan op de benedenverdieping.

En na drie maanden is de netto opbrengst van je opruiminspanningen niet of nauwelijks meer zichtbaar. Gaandeweg is de kast weer dichtgeslibd en kun je hem alleen nog maar met gevaar voor eigen leven openen   ...

Hoe kan dat nou? Uit de weg ruimen, netjes maken: het klinkt zo simpel. Waarom gaat het dan toch steeds mis? En – nog belangrijker – hoe zou het je wel kunnen lukken om jouw huis in opgeruimde staat te krijgen en houden?

De vier O’s van het Opruimen

Tijdens het opruimen van een ruimte of plek is het zaak vaste stappen te zetten, zodat je snel en blijvend resultaat kan boeken. Het aantal stappen dat professional organizers onderscheiden varieert van 3 tot wel 7, waarbij termen als plannen, sorteren, kiezen, bundelen, weggooien en afronden vallen.

Maar in de kern kan je het opruimproces volgens organizer Els Jacobs van De HuishoudCoach samenvatten in vier fasen.

Deze heeft ze in haar boek Organiseer je leven ‘de vier O’s van het opruimen’ genoemd:

• Overdenken
• Opschonen
• Ordenen
• Onderhouden

Hieronder laten we deze vier O’s van het opruimen één voor één de revue passeren, zodat je weet wat elke O precies inhoudt.

De eerste O: Overdenken

De eerste O staat voor Overdenken. Wanneer je eenmaal hebt besloten te gaan opruimen, heb je waarschijnlijk de neiging om meteen tot actie over te gaan en aan de slag te gaan op de eerste, de beste plek die jou te binnenschiet. Dat siert je natuurlijk, maar het is verstandig toch eerst een momentje voor overdenking in te ruimen.

Tijdens die korte overdenking is het handig om te bepalen: 

1. welke plek of ruimte je wil opruimen: ga je focussen op het badkamerkastje, de bovenste plank van je kledingkast, de drie laden van je dressoir of de werkbank in je schuur? Kies hierbij voor een behapbare plek, die liefst niet groter is dan 1m3 of 2m2, zodat je niet meteen teveel hooi op je vork neemt.
2. welke gebruiksfunctie je de gekozen focusplek wil geven: wordt jouw badkamerkastje een etalage voor je favoriete luchtjes, een opbergplek voor je toiletspullen plus voorraadkastje, of een plek waar zich uitsluitend de toiletartikelen voor dagelijks gebruik bevinden? Om te achterhalen waarvoor je een focusplek wil gebruiken, kan je een lijstje maken van alle activiteiten die je voortaan op de focusplek wil uitvoeren. Bij een thuiswerkplek kan je daarbij bijvoorbeeld denken aan: mailen, schrijven, lezen, bellen, printen, online vergaderen en de administratie doen. Dit vantevoren vaststellen is belangrijk, want zodra je weet wat je op een bepaalde focusplek wil doen, wordt het makkelijker te besluiten welke spullen wel of niet op deze plek thuishoren, want een belangrijk organizingprincipe is: bewaar spullen waar je ze gebruikt.
3. wanneer je de opruimactie precies gaat uitvoeren en hoeveel tijd je daarvoor wil uittrekken. Zo voorkom je dat opruimen vanwege jouw drukke programma steeds vooruitgeschoven wordt én behoed je jezelf voor opruimacties, waarbij je urenlang met energie smijt om daarna dagenlang als een zombie door huis te waren.
4. waarmee je jezelf na afloop zal belonen: een lekkere kop koffie drinken, bellen met je beste vriend(in), een wandeling maken, een aflevering van je favoriete serie kijken? Na een tijdje gericht opruimen, heb je een beloning tenslotte wel verdiend.

Kortom, in de overdenkingfase besluit je welke focusplek je onder handen wil nemen, waarvoor je deze plek gaat gebruiken, welke tijdsinvestering je daarvoor op welk moment wil plegen en welke beloning je daarvoor van jezelf mag opstrijken. Nu is het niet de bedoeling dat je voor deze eerste O een uur gaat uittrekken. Een minuut of 5 een pas op de plaats maken is meer dan genoeg, want uiteindelijk gaat het erom dat je tot actie overgaat!

De tweede O: Opschonen

Nadat je in de overdenkingfase hebt bedacht wat de focusplek is en hoeveel tijd je beschikbaar stelt voor het opruimen ervan, ben je klaar voor fase twee: Opschonen.

In de opschoonfase ga je de uitverkoren focusplek op het door jou uitgekozen moment eerst rigoureus opruimen en vervolgens genadeloos schoonmaken.

Maar voordat je tot de aanval overgaat, stel je eerst een zogenaamde ‘opruimkit’ samen. Goed gereedschap is tenslotte het halve werk   ! Voor het opruimen van kasten, laden, zolders en garages kun je volstaan met een opruimkit, die bestaat uit:

• Drie verhuisdozen die je met een stift of stickers als volgt labelt: HO (Hier Opbergen), EO (Elders Opbergen) en W (Weggeven)
• Vuilniszak
• Stofzuiger
• Schoonmaakspullen:
• Emmer, allesreiniger en schoonmaakdoekje
• To Do boekje en pen

Met behulp van de drie dozen en de vuilniszak uit de opruimkit sorteer je vervolgens alle spullen, die de door jou gekozen focusplek rijk is: boeken, kleding, beeldjes, gereedschap, speelgoed, foto’s, pennen, afgedankte klokjes enzovoort. Je haalt genoemde voorwerpen één voor één uit de kast, bekijkt ze nauwgezet en beslist direct wat ermee moet gebeuren:

• op de focusplek bewaren (HO)
• elders in huis opbergen (EO)
• weggeven aan bekenden of de kringloopwinkel (W) of
• verwijzen naar de eeuwige rommelvelden (vuilniszak)?

Kom je een voorwerp tegen waar een klus aan vastzit, bijvoorbeeld een wijzerplaat repareren of een vriend bellen over sportschoolabonnement, schrijf deze dan meteen in het To Do boekje, zodat je ze niet kan vergeten. Wat je met deze aantekeningen kunt doen, lees je in hoofdstuk 5.

Het werken met de drie dozen heeft een aantal voordelen:

• Je blijft daadwerkelijk gefocust op de focusplek. Je hoeft de ruimte waar je aan het opruimen bent immers niet te verlaten om EO-spullen weg te brengen en kunt daardoor ook niet in de verleiding komen om opeens ergens anders in huis aan de slag te gaan.
• Je beperkt de hoeveelheid rommel tot de drie verhuisdozen. Mocht je tijdens het opruimen gestoord worden of een opruimactie niet in één keer kunnen afronden, dan kun je de verhuisdozen gewoon wegzetten en op een later tijdstip verdergaan.
• Je kan sneller beslissingen nemen over alle voorwerpen die je tegenkomt. Je hoeft namelijk alleen maar te bedenken óf je een voorwerp wil bewaren of niet, en zo ja, of het op de focusplek thuishoort of niet (HO of EO). Over de uiteindelijke precieze plek en ordening hoef je je nog geen zorgen te maken.

Is de focusplek eenmaal maagdelijk leeg, grijp dan deze unieke kans die eens flink te poetsen. Maak de lege plek of ruimte goed schoon door alle hoeken en gaten uit te zuigen, lekker te soppen en na te drogen. Het gebeurt tenslotte niet vaak dat je kan schoonmaken zonder gehinderd te worden door allerlei (on) bruikbare spullen en paperassen.

Breng ter afronding de spullen uit de EO-doos naar de ruimtes waar ze thuishoren, zet de voorwerpen uit de W-doos in jouw fietstassen of auto zodat je ze later kan wegbrengen en gooi de vuilniszak weg. Berg daarna de opruimkit weer op een makkelijk bereikbare plaats op. Binnenkort ga je tenslotte weer een kleine focusplek aanpakken J.

Kort samengevat bestaat de tweede O ofwel de fase van Opschonen dus uit het:

• samenstellen en/of erbij pakken van je opruimkit
• sorteren van de spullen op de focusplek
• poetsen van de focusplek
• wegbrengen van de spullen uit de EO-doos, de W-doos en de vuilniszak, en het opbergen van je opruimkit.

De derde O: Ordenen

Heb je de overdenkings- en opschoonfase eenmaal met succes doorlopen, dan ben je klaar voor de derde fase: ordenen. In deze ordeningfase geef je de overgebleven HO-spullen een definitieve plaats op de door jou opgeschoonde focusplek. Wat betekent dit concreet?

Je categoriseert de overgebleven spullen en voegt kleinere spullen zo nodig samen met behulp van bijvoorbeeld ladenbakken, mandjes, dozen, rekken of mappen. Zo kun je in jouw badkamerkastje de categorieën ‘scheren’, ‘tandenpoetsen’, ‘huid verzorgen’, ‘haar verzorgen’ en ‘make-uppen’ in het leven roepen, conform de activiteiten die je in de badkamer doet. Bewaar daarbij bijvoorbeeld jouw meest favoriete make-up spullen in een tasje, zodat je ze ’s ochtends in één handbeweging kunt pakken.

Vervolgens maak je een definitieve indeling van de opgeschoonde plek of ruimte, waarin je elke categorie een handige (dat wil zeggen logische en bereikbare) plek toebedeelt. Geef in je badkamerkastje de spullen voor het scheren en tanden poetsen bijvoorbeeld de onderste plank, make-up en huidverzorgingsmiddelen de middelste plank en de overige categorieën de bovenste plank.

Tot slot geef je – voor zover nodig – elk afzonderlijk voorwerp daarbinnen een definitieve plek. Wanneer je hebt besloten je spullen voor het scheren en tanden poetsen op de onderste plank te zetten, kan je bijvoorbeeld alle scheerspullen links zetten en de tandenpoetsspullen rechts. Zo grijp je nooit meer mis, zelfs al valt het licht uit of slaap je nog half wanneer je de badkamer instommelt!

De vierde O: Onderhouden

In de vierde en laatste fase, die van Onderhouden, houd je het oogstrelende resultaat van je inspanningen vast door de opgeschoonde focusplek eens in de zoveel tijd even na te lopen.

Trek daarbij eventuele ‘ongerechtigheden’ meteen recht. Je brengt spullen die elders horen, maar op mysterieuze wijze toch op de focusplek zijn beland, terug naar hun juiste plek. Je verwijdert alle voorwerpen waarvan je bij nader inzien toch af wil en deponeert die in de of brengt ze naar de kringloop. En tot slot kijk je of de resterende spullen nog steeds handig zijn geordend en op hun vaste plek liggen. Als de nieuwe basisorganisatie van door jouw opgeruimde plekken goed is, kost deze kleine ‘controle’ je maar 2-3 minuten.

Goed, je weet nu waar de 4 O’s van het opruimen precies uit bestaan: Overdenken, Opschonen, Ordenen en Onderhouden.

Wil je hiermee thuis aan de slag en ook nog weten voor welke valkuilen je tijdens je opruimacties moet oppassen? En wat jij kan doen om er niet in te vallen? Lees dan 'Organiseer je leven'. Daarin vind je niet alleen antwoord op deze vragen, maar ook beproefde methoden om jouw administratie, agenda en huishouden op orde te brengen.

Meer info over 'Organiseer je leven'

Organiseer je leven. Handboek voor rust en ruimte in hoofd en huis | Els Jacobs | Unieboek, Forte | 2022 | €27,99 (flexcover) en €14,99 (e-book). Bestellen bij Bol.com