Je bent wat je doet - Roos Vonk

Ken je dat? Je neemt je iets voor - bijvoorbeeld opruimen - en toch komt er helemaal niets van terecht. Je wíl wel, maar op de één of andere manier zeg of denk je al snel 'Dat doe ik morgen wel'. En vervolgens rommel je vrolijk door. Precies over dit fenomeen schreef psycholoog Roos Vonk 'Je bent wat je doet', een toegankelijk boek boordevol herkenbare voorbeelden. Ze laat zien wat maakt dat mensen zichzelf bij goede voornemens voortdurend in de weg zitten. En bespreekt wat je allemaal kan doen om de regie over jouw eigen leven weer terug te krijgen.

Instinct

In het eerste deel van 'Je bent wat je doet' geeft Roos Vonk inzicht in hoe het toch komt dat de meesten van ons zo moeilijk in beweging komen. In essentie heeft het te maken met ons instinct, dat ons influistert om uit lijfsbehoud 'ongemak en onprettige situaties uit de weg te gaan'. Met als achterliggende gedachte: better safe than sorry! En ook al verkeren we als mens tegenwoordig gelukkig niet meer zo vaak in levensgevaar, onze angsten vertellen ons wat anders. Wat als....?

Smoesjes

En dus bedenken we 'smoesjes' en uitwegen om te blijven zitten waar we zitten. 'Ik moet me eerst goed voorbereiden'. 'Nu is geen goed moment'. 'Ik doe het later wel en trek er dan extra hard aan'. 'Straks heb ik meer tijd' of 'Het moet perfect'. Vooral de zogenaamde optimisers of maximisers streven daarbij naar het optimale resultaat. Alleen het beste is goed genoeg. Terwijl wat je doet nooit perfect zal zijn. 'Je bent maar een mens, net als iedereen, met gebreken, kreukels en onvolkomenheden. Je leert al doende, dus door iets te doen', aldus Vonk, en daarom kan je beter een satisficer zijn, die tevreden is met 'goed genoeg'.

Valse hoop syndroom

Maar juist dat doen is zo lastig, omdat we als mens onze wilskracht overschatten en de invloed van de omgeving onderschatten. En dat leidt tot het zogenaamde valse hoop syndroom: 'de zich herhalende cyclus die begint met onrealistische verwachtingen over hoe snel en makkelijk een voornemen te realiseren valt en hoe alles beter wordt als dat eenmaal gebeurd is. Vervolgens mislukt het te optimistische voornemen, waarna hernieuwde pogingen volgen'.

Vicieuze cirkel

Om deze vicieuze cirkel te kunnen doorbreken kan je volgens Vonk verschillende dingen doen, waaronder:

realistisch naar je eigen gedrag kijken door de bril van een ander
bedenken welk leven je graag wil dat jouw toekomstige zelf zal leiden en kleine stapjes zetten die daar bij passen
steeds evalueren welke gevolgen datgene wat je doet in de nabije toekomst heeft (in plaats van op langere termijn)

Hierdoor ga je als het ware vanzelf in het hier en nu verstandigere keuzes maken, die 100% bij jou als persoon passen. Want wat je later wil, dat wil je nu meestal ook al. Nu denk je misschien: 'Maar ik moet dan eerst eens bedenken wat ik wil en ga doen en hoe ik dat precies ga aanpakken'. Volgens Vonk is het echter slimmer om niet te lang na te denken. En goed om zo snel mogelijk in beweging te komen, met name als je nog onzeker of ongetraind bent, want 'alles wat je doet (en niet doet), versterkt zichzelf'. Juist door je buiten je comfort-zone te begeven, groei je het snelst en bereik je het meest. Fake it till you make it, zoals Amerikanen zeggen. Met andere woorden, vind je opruimen lastig, begin er dan zo snel mogelijk aan, zodat je kan ervaren dat je het wel degelijk kunt en er steeds handiger in wordt !

Kleine stappen

Wel is het zaak vooral kleine stappen te zetten, als je buiten je comfort-zone gaat, zodat de drempel niet te groot wordt om überhaupt te beginnen. Bijvoorbeeld door kleine opruimacties uit te voeren, die wel degelijk verschil maken. Of door één van deze zomerse klusjes in en om huis aan te pakken. Je hoeft daarbij overigens niet een enorme dosis wilskracht aan de dag te leggen. Je kan de oplossing volgens Vonk ook in een andere hoek zoeken: 'het veranderen van je omgeving en de situaties waarin je verzeild raakt, zodat je minder wilskracht nódig hebt'.

Oefenterrein

Hoe je jouw omgeving of situaties ten gunste van jezelf kunt veranderen bespreekt Vonk In het tweede deel van dit lekker leesbare en nuttige boek. Zo geeft ze o.a.:

suggesties om bepaalde plekken te mijden die ongewenst gedrag oproepen (denk aan (kringloop)winkels waar je in de verleiding komt om meer spullen te halen)
tips om je met de juiste mensen te omringen (bijvoorbeeld een vriend of vriendin die ook aan de slag gaat met reorganiseren) en
ideeën hoe je voor jezelf een 'oefenterrein' kan maken (denk aan een laadje of plank): een plek of moment waarop je zonder afbreukrisico datgene kan uitproberen dat je je voorgenomen hebt om te doen.

Door daadwerkelijk iets doen - hoe klein ook - doe je uiteindelijk jezelf een geweldig plezier, want zegt Vonk: 'Je krijgt wat je doet'. Niet meer en niet minder. En met de handvatten uit dit boek wordt de kans dat het je lukt een stuk groter!